Direnç göstersek, itiraz etsek ve karşı olduğumuzu ifade etsek de önleyemediğimiz bir yeni dünya düzeni kuruluyor.
Gerçeği görebilmek, doğru muhakeme kurabilmek için gelişmeleri doğru anlamak ve sürekli takip etmek gerekiyor.
Bu süreçle birlikte karşımıza sıkça yeni kelimeler, isimler, kısaltmalar ve ifadeler çıkıyor. Bir pazıl gibi resmin bütünü ancak parçaların teker teker doğru yerlerine konulması ile mümkün. Bunun içinde kullanılan terminolojiyi bilmek gerekiyor.
Bazı ifadelere katılmamakla bazılarını reddetmekle birlikte bu kelimeleri söylerken neyi ifade etmeye çalıştıklarını anlamak açısından da önemli. Bazıları algı yöneticileri tarafından türetilmiş, bazıları projenin bir parçası olarak isimlendirilmiş, bazıları da bölgedeki hâkim dili Arapça ve Türkçeden Kürtçeye dönüştürmek için servis edilen bu terimler pazılın parçalarını oluşturuyor.
Her kelime ile karşılaşınca aramak yerine ulaşabildiğim kaynaklardan istifade ederek tespit ettiğim bazılarının karşılıklarını alfabetik sıra ile tek bir yerde toplamayı ve ilgilenenlerle paylaşmayı faydalı gördüm.
Doğru bakarsak doğruyu görürüz, doğru görürsek doğru anlarız, doğru anlarsak doğruyu buluruz ve doğru duruş ve davranışlar sergileriz.
AFRİN: Suriye’nin Halep Valiliği’ne bağlı bir ilçe
ARAP BAHARI: 2010 yılında başlayan ve günümüzde de süren,Tunus, Mısır, Libya, Suriye, Bahreyn, Cezayir, Ürdün ve Yemen‘de büyük çapta; Moritanya, Suudi Arabistan, Umman, Irak, Lübnan ve Fas‘ta küçük çapta olmak üzere tüm Arap Dünyasında yaşanan “Arap halklarının demokrasi, özgürlük ve insan hakları taleplerinden ortaya çıkmış; bölgesel, toplumsal bir siyasi-silahlı halk hareketlerine” verilen ortak addır.
BAYIR-BUCAK TÜRKMENLERİ:Hatay‘a komşu topraklarda, Lazkiye bölgesinde bulunan ve sayıları 100.000 üzerinde olan Türkler,
DAEŞ:Eski adının Arapça’daki kısaltmasının telaffuzu: Da’iş; okunuşunun Latin alfabesine göre olan DAEŞ ya da DAİŞ, DEAŞ adlarıyla da bilinir. (DAİŞ: “El Devlet-ül İslamiye fil Irak wel Şam” = Irak Şam İslam Devleti. ) İngilizce İSİS, Türkçe İŞİD.
DHKP-C:Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi. 30 Mart 1994 tarihinde Devrimci Sol örgütünün partileşme kararı alması ile Dursun Karataş liderliğinde kurulan; Türkiye, ABD, İngiltere ve AB’nin terör örgütleri listesinde bulunan yasadışı Marksist-Leninist parti,
EĞİT-DONAT:Suriyeli muhaliflere temel askeri yetenekler ve organizasyonel kapasiteler sağlayıp; onların toplumlarını savunmaya ve nihayetinde de IŞİD’e karşı taarruza geçmeye hazırlamak amacıyla, ilk aşamada tek bir grup değil, farklı gruplardan 1.200 Suriyeli muhalifin Türkiye, Suudi Arabistan ve Katar’da eğitim ve basit askeri aygıtlar, kamyon ve araçlar, küçük silahlar ve mühimmat, radyo gibi temel araçlardan oluşan teçhizat verilmesini öngören bir ABD projesi
El KAİDE:(Kuruluş), Kökeni SSCB’nin Afganistan’ı işgal ettiği döneme dayanan, Usame bin Ladin tarafından 1988 yılındaki kurulan küresel çapta faaliyet gösteren “İslamcı” silahlı örgüt. 2 Mayıs 2011’de Usame bin Ladin’in öldürülmesinden sonra liderliğini Eymen el-Zevahiri sürdürmektedir
ESED: Beşşar Hafız el-Esad Suriye Cumhurbaşkanı ve Suriye Baas Partisi’nin lideri. Uluslararası kamuoyu tarafından ilk anda bir reformist olduğu düşünülen Esad, Şam Baharı’nı siyasi tutuklamalar ile sona erdirerek bu uluslararası algıyı zayıflatmış ve 2011 yılı başlarında ülkesinde Baas Partisi iktidarının sona ermesini talep eden Arap Baharı gösterilerini kitlesel baskı ve askeri kuşatmalarla bastırarak bu algıyı tamamen tersine çevirmiştir. Yerel Suriye muhalefeti, Birleşik Devletler, Kanada, Avrupa Birliği ülkeleri ve Arap Ligi üyeleri Esad’in başkanlıktan uzaklaşmasına gayret etmektedirler.
HALEP:Ülkenin kuzeybatısında Türkiye ile komşu, Suriye’nin 14 ilinden birisidir. Önemli şehirleri Halep, Cerablus, Afrin, Sefire, A’zâz, Ayn el-Arap ve Münbiç’tir.Tarihi MÖ 3000’li yıllara uzanan ve Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli kentleri arasında yer alan Halep’de nüfusun çoğunluğunu Araplar, Kürtler ve Türkmenler oluşturur.
HDP: Halkların Demokratik Partisi, HDK’nın siyasi kanadı olarak 15 Ekim 2012’de kurulan Türkiye’de faaliyet gösteren solcu ve anti-milliyetçi siyasî parti.
HDK: Halkların Demokratik Kongresi, 2011 genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) ile 20’ye yakın sosyalist parti ve hareket; yaptıklarıişbirliğini genişletmek üzere 15 Ekim 2011 yılında Ankara’da düzenledikleri kongre.
IŞİD:Irak ve Şam İslam Devleti.Irak Savaşı’nın ilk yıllarında kurulan, Irak ve Suriye’de etkinlik gösteren silahlı grup ve tanınmayan devlet.2004 -2014 arası El-Kaide’ye bağlılığından Irak El-Kaidesi olarak bilindi. Genelde Sünnî farklı isyancı gruplardan oluşur ve Irak ve Suriye’de sünnî nüfusun yoğun olduğu bölgelerde halifeliği kurmayı hedefler. Ebu Bekir el-Bağdadi yönetiminde Suriye İç Savaşı’nda Suriye’nin İdlip, Rakka ve Halep bölgelerinde varlık gösteriyor.
İHVAN: (Kardeşler), 1912-1930 arasında Arabistan Yarımadasının II. Abdülaziz (İbnSuud) yönetiminde birleştirilmesinde önemli rol oynayan; Sultan bin bajad Al-Otaibi liderliğindeki dinsel ve askeri örgüt.
İMRALI: Türkiye’nin ilk yarı açık cezaevinin kurulduğu Marmara Denizi’nde Armutlu Yarımadasının batı ucundaki ada. 1999’da, PKK lideri Abdullah Öcalan buraya nakledilmesiyle adadaki diğer mahkûmlar boşaltıldı ve Abdullah Öcalan’ın adının yerine adanın ismi kullanılır oldu.
KANDİL:Irak-İran sınırında yer alan ve yaklaşık 1.500 km uzunluğundaki Zagros Dağları’nın bir bölümünü oluşturan büyük kısmı Irak tarafındaki Erbil ilinde bulunan sıradağların adıdır. Günümüzde PKK tarafından örgütün ana merkezi olarak kullanıldığından PKK ya dair beyan ve hususlar Kandil olarak ifade ediliyor.
KANTON:“Ülke Birimi” anlamına gelen Latince canto kelimesinden türemiş bir ülkenin, idari ya da sınırsal alt birimlerinden her birine verilen addır. Bu bir coğrafi bölge ya da bir eyalet olabilir. 2014 senesinde Suriye KürdistanındaCezîrê, Kobanê ve Efrîn isminde kantonlar ilân edilmiş, Irak Kürdistanı da bu kantonları sonradan tanımıştır.
KCK: Kürdistan Topluluklar Birliği (Koma CivakênKurdistan), PKK’nin kongre organı olarak kabul ettiği KONGRA GEL’in 17 Mayıs 2005 tarihinde Ortadoğu ve Avrupa’dan 213 PKK üst düzey komutanının katılımı ile kabul edilen “KCK sözleşmesi” ile kurulan PKK’nin çatı yapılanması
KOBANE: Suriye Arap Cumhuriyeti’nin Halep vilayetine bağlı Ayn el-Arap (Kobanê, Kobani veya Kuban olarak da bilinir.) kasabasının Kürtçe adı.
MLKP:Marksist Leninist Komünist Parti, 10 Eylül 1994’te kurulan yasa dışı örgüt
MÜSLÜMAN KARDEŞLER:Mısır’da 1928 yılında Hasan el-Benna tarafından Pan-islamist, dini, siyasi amaçlarla toplumsal hareket vasıtasıyla kurulmuş; Arap dünyasının en eski, en etkili ve en büyük İslami hareketi olmakla birlikte birçok Arap ülkesindeki en geniş siyasi muhalif örgütüdür. 2011 Mısır devrimi ve Hüsnü Mübarek’in devrilmesinin ardından, örgüt yasal hale geldi.
NUSRA CEPHESİ: El-Nusra Cephesi, Suriye’de Eylül 2011 tarihinde kurulmuş birçok ülke tarafından da terör örgütü listesine alınmış Selefi yanlısı Suriye’deki en büyük üçüncü silahlı grup. Beşşar Esed’i devirmek ve bu yolla kendi ideolojik amaçlarını uygulamak ve yaymak istemektedir.
OTONOMİ:Özerklik, muhtariyet; merkezi örgüt yapısını, dolayısıyla hiyerarşiyi reddeden, gönüllü katılım üzerine kurulu, gizliliği değil açık olmayı seçen bireylerin oluşturduğu bir düşünce ve dayanışma birliğidir.
ÖSO:Özgür Suriye Ordusu veya Hür Suriye Ordusu. 2011-2012 Suriye çatışmaları sırasında, ordu mensupları ve silahlanan siviller tarafından, 29 Temmuz 2011 tarihinde Riyad el-Esad liderliğinde kurulan, devlet başkanı BeşşarEsed ve rejimini devirmek için silahlı faaliyet gösteren, silahlı bir örgüt. Siyasi kanadı Suriye Ulusal Konseyi’dir
PEŞMERGE:(Savaşçı veya fedai,ölümün önünde gidenler, ölümüne) silahlı Kürt güçlerine verilen isimdir.1920’lerde Kuzey Irak’ta özgür Kürt devleti hedefine ulaşmak için ilk kez tarih sayfasında ortaya çıkmış bağımsızlıkçı Kürt hareketinin silahlı bir birimi. 2003 Irak İşgalinde ABD ile birlikte koalisyon güçlerine eşlik etmiş, 2005 yılında ABD destekli tekrar faaliyete geçen birim Kürdistan Bölgesel Yönetimi Ordusu olarak resmiyet kazandırılmaya çalışılmış.
PKK:Kürdistan İşçi Partisi (Kürtçe: PartiyaKarkerênKurdistanê), 1974 yılında Abdullah Öcalan tarafından kurulan, Türkiye’nin doğu ve güneydoğusu, Irak’ın kuzeyi, Suriye’nin kuzeydoğusu ve İran’ın kuzeybatısını kapsayan bölgede bir devlet kurmayı amaçlayanve bu amaçla söz konusu toprakların Türkiye sınırları dahilinde kalan kısmına sahip olabilmek içingüvenlik güçleri, köy korucuları ve sivillere karşı eylem yapan yasadışı silahlıörgüt. KADEK (Kürtçe: KongreyaAzadî û DemokrasiyaKurdistanê, Türkçe: Kürdistan Özgürlük ve Demokrasi Kongresi) ve Kongra-Gel (Halk Kongresi) isimlerini de kullanmıştır. ABD, AB, BM,NATOve bölgedeki Türkiye, Suriye, Irak, İran gibi birçok ülke ve uluslararası kuruluş tarafından terör örgütü olarak kabul edilmiştir.
PYD:Demokratik Birlik Partisi (Suriye), (Kürtçe: PartiyaYekîtiya Demokrat) 2003 yılında Kürtler tarafından Suriye’nin kuzeyinde kurulmuş bir siyasi partidir Lideri Salih Müslim; askeri kolu Halk Koruma Birlikleri’dir (YPG).
ROJAVA, Suriye Kürdistanı ya da Batı Kürdistan ya da Güneybatı Kürdistan ya da Rojava (Kürtçede batı), Suriye’nin kuzeydoğu kesiminde, Kürt kökenli nüfusun çoğunlukta olduğu bölge. Orta Doğu coğrafyasında Kürtlerin yoğun olarak yaşadığı bölgenin, Suriye sınırları içinde kalan bu kesiminde PYD tarafından özerklik ilan edilmiş; fakat Suriye tarafından tanınmamıştır.
SURİYE TÜRKMENLERİ, Suriye‘de yaşayan Türk azınlıktır. Suriye Türkleri, Selçuklu Sultanı Alparslan‘ın Malazgirt Savaşı‘ndan önce belirli oranlarda Rakka ve Halep bölgesine yerleşmeye başlayan ardından Anadolu‘nun fethiyle bölgeye genel anlamda yerleşmeye başlayan Haçlı Seferlerine karşı önemle yerleştirilmiş Oğuz boyları,
TELL ABYAD: Balıh Nehri boyunca yer alan ve idari olarak Rakka Valiliği’ne ait Suriye şehri. Osmanlı döneminde Şanlıurfa ilinin Akçakale ilçesiyle aynı idi. Bu gün sınırın Türkiye tarafı Akçakale, Suriye tarafı TellAbyad olarak bilinir.
YPG: Halk Koruma Birlikleri (Kürtçe:YekîneyênParastina Gel) Suriye’de kurulan ve kuzeyindeki bazı bölgelerde faaliyet gösteren, Kürt Yüksek Komitesine bağlı silahlı örgüt.[ YPJ, YPG’nin kadın koludur.
