Bir araya geldiklerinde tek başına olduklarından daha fazla güç ortaya çıkardığından ötürü genellikle tehlikeli eşleşmeleri ifade eden ateş ve barut benzetmesini, terör ve ekonomi terimleri için de kullanmak mümkündür.
Bir araya geldiklerin de biri diğerini hem tüketen, hem de ortaya çıkan gücün şiddetini artıran ateş ve barut gibi terör ve ekonomi de birbirlerini tüketirler ve etkilerini artırırlar.
Ekonomisi olmayan terör uzun ömürlü olamaz. O nedenle terör örgütleri yasa tanımazlık ve güç kullanımının avantajları ile uyuşturucu ticareti, kaçakçılık ve haraç başta olmak üzere illegal para kazanma yöntemlerinin tamamını fütursuzca kullanır. Buradan gelen ekonomik kazançlar terör faaliyetlerinin finans kaynağını teşkil eder. Ama aynı zaman da yaşadıkları ülkenin doğal ekonomik koşullarını sekteye uğratır.
Terör ve ekonomi arasındaki doğrudan ve dolaylı ilişkinin yönü; karşılıklı etkileşimi gösterecek şekilde çift taraflı olabilir. Zayıf ekonomi terörü, terör de zayıf ekonomiyi besler. Bu nedenle terörle mücadele stratejileri ekonomiyi de kapsamalıdır.
Terör hedef aldığı toplumu ya da devleti dize getirmek için her açıdan çökertmeye çalışır. Ekonomik zarar da bunlardan bir tanesidir.Terörist eylemler sonucu ortaya çıkan korku iklimi ile sosyal ve ekonomik yaşamderinden etkilemekte ve önemli maliyetleri beraberinde getirmektedir.Modern hayatın birbirine çok hassas bağlarla bağlı olduğu dengeyi bozarak, ekonomik performansa zarar verir.
Terör eylemlerinin ülke ekonomilerine olan olumsuz etkileri ve terörün maliyetleri konusunda dünyada birçok araştırma ve hesaplama yapılmış olmakla birlikte, Türkiye’de bu konuda çok fazla bir çalışma yapılmamış görünüyor. Oysa bu eksiklik, terör sorunun anlaşılmasını güçleştirir, terörist eylemler sonucunda ülke ekonomisinin karşılaşacağı etkiyi en aza indirebilmek adına alınabilecek tedbirleri yetersiz bırakır.
Terör ekonomi üzerinde iki temel etki yapar:
- Direkt etki, terör faaliyetleri döneminde sağlık, eğitim, yatırım gibi diğer harcamalardan askeri harcamalara doğru bir kayma söz konusudur.
- Dolaylı etki, terör eylemleri mal ve hizmet üretilmesi ve ticaret gibi ekonomik süreci etkiler.
Terörün kamu harcamaları ve bütçe, doğrudan yabancı sermaye yatırımları, ulusal yatırım harcamaları, uluslararası ticaret, milli gelir ve ekonomik büyüme, tarım ve hayvancılık, tüketim, finansal piyasalar ve turizm üzerinde olumsuz etkileri kaçınılmazdır.
İstikrarlı ortamının bozulması ülkenin ekonomisi üzerinde uzun dönemli negatif etkiler meydana getirebilir. Terör olayları günümüzün küresel dünyasında finansman ve sermaye hareketlerin de yön değiştirmesine neden olur ve özellikle terörizmin etkili olduğu az gelişmiş ülkelerin daha da fakirleşmesine yol açar.
Ülkede oluşan zayıf ekonomik yapı, terör örgütlerinin o toplumu ve devleti bir yöne manipüle etmesini kolaylaştırırken, çöken bir ekonomide panik ve anarşinin hâkim olmasına neden olabilir.
1984 yılında itibaren Türkiye yıkıcı ve bölücü terörist faaliyetlerin hedefi oldu. Bu savunma bütçesini dolayısıyla da genel bütçeyi olumsuz etkiliyor, Türkiye’nin kalkınmasını haliyle geciktiriyor.
Terörlemücadele eden Türkiye’de devlet imkânları bu mücadeleye yönlendirilirken sanayi ve üretim bu terörün ağırlığı ile yavaşlar. Siyasi ve güvenlik sorunları para piyasalarını, bozuk piyasalar dış ticareti, o da güneş – çarık – ayak misali üretimi olumsuz etkiler. Duran üretimi istihdamı durdurur. Düşük gelir yavaş ve zayıf ekonomi demektir.
Türkiye’nin mücadele ettiği terör süreci toptan ticaretin yanında perakende satış yapan esnafı da mağdur ediyor. Alışveriş alışkanlıklarına gelecek endişesinden ara verilince iç piyasalar da durgunlaşıyor. Örneğin Türkiye’de gerçekleştirilen bavul ticareti; yabancı müşterilerin terör korkusuyla ziyareti de alımı da azaltması ile büyük düşüş yaşadı. Özelikle Libya, Suriye, Irak, Rusya, Türk Cumhuriyetleri ve Doğu Avrupa ülkelerindeki alıcılarTürkiye’ye gelmeyi sürekli ertelediği için ciddi satış kaybına uğrandı.
Doğu’daki terör olaylarının özellikle İran’a mal sevkiyatında da birtakım zorluklar oluşturuyor. İran’a giden mal Iğdır ve Yüksekova’dan gönderildiğinden, sınır kapılarındaki sorunlar İran’a yapılan ihracatı düşürdü.
Yurt içi ve yurt dışı fuarlarına iştirak azaldı. Ticarete hız veren bu fuarların etkili sonuçlar veremeyişi ekonomiyi yavaşlatıyor.
Ekonomilerin önemli sektörlerinden biri olan turizm sektörü de ortaya çıkan bu olumsuz gelişmelerden nasibini aldı.Haliyle turistlerin daha güvenli ülkeleri tercih edeceklerinden dolayı ülke ekonomileri bu durumdan ağır darbeler aldı. Turizm sektörü olaylara çok erken tepki verebilme özelliğinden dolayı ekonominin diğer unsurlarına göre terör olaylarından daha hızlı etkilenme potansiyeline sahip.
Terörün diğer tüm etkilerinin yanında ekonomiye olan menfi etkilerini de iyi analiz etmek çok önemlidir. Başarılı bir terörle mücadele politikası; terörün niteliğini, yapısını ve etkilerini doğruanlamakla başlar.
Terör, uluslararası malisistemin işleyişini sekteye uğrattığı gibi ulusal ekonomiye de ciddi hasarlar verir. İşlem maliyetlerini yükseltir, yatırımları azaltır ve kamu harcamalarınıarttırır. Terör dolayısıyla artan risk ve belirsizlik ortamı, istihdam olanaklarını dakısıtlar. Ülkenin önemli gelir kaynaklarının da azalmasına neden olur.Tarım ve hayvancılıkla uğraşan bölge halkı da terörden doğrudan etkilendiğindeniç göçe veyeni istihdam olanaklarının aranmasıyla birlikte birçok sosyalsoruna neden olur.
Ancak hiçbir maliyet bir canın bedelini karşılamaya yetmez. Terörün en önemli ve en büyük maliyeti, insan hayatıdır. Terör nedeni ile kaybedilen bir can; yukarıdaki tüm kayıpların ve maliyetlerin üzerinde bir değere sahip kayıptır.
