İnsanların konforlu ve kaliteli bir yaşam sürebilmeleri için yaşam alanlarının ses, su, nem, sıcak ve soğuktan korunması gerekmektedir. Binaların ömrünü uzatan yalıtım uygulamaları, aynı zamanda enerji tasarrufu ve enerji verimliliğini de beraberinde getirir. Tüm bu olumlu etkilerine rağmen sizce doğru yalıtım uygulayıcısı kaç firma var ve insanlar bu konuda ne kadar bilinçli. Bunun gibi merak edilen pek çok soruyu EPSA Yalıtım A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Nurcan Özdemir’e yönettik. İşte Özdemir’in izolasyon ve yalıtım hakkındaki düşünceleri.
Doğru mantolama yapılmazsa ne gibi sorunlar doğar?
Sektörde yeterli denetim yapılamadığı için eksik ve yanlış uygulamalar ile maalesef karşılaşabiliyoruz. Tüketicilerin malzemeyi tanıma, denetleme ve ölçümleme imkanı olmadığından sektörde kendini ispatlamış markaları tercih etmeleri, onları karşılarına çıkabilecek pek çok olumsuzluğu bertaraf etmesine yardımcı olacaktır. En kötü mantolama uygulaması bile size belli oranda yalıtım sağlayabilir ancak hedeflenen enerji tasarrufunun sağlanması için teknik yeterliliğinin olması gerekir. Enerji Kimlik performansı belirlenmesi aşamasında hayal kırıklıkları yaşanabilir. Enerji kimlik performansında A-B-C diye performans sınırlandırmaları var. A, en iyi performans iken C ise yeni yapılarda müsaade edilen minimum kategoridir. Bugün karşılaştığımız kimi yapıların mantolama uygulamalarında C sınıfını dahi yakalayamayacak uygulamalar ile karşı karşıya kalabiliyoruz. Bir kere yapılacak ve çok uzun yıllar kullanılacak bir uygulama olduğundan tüketicilere en önemli tavsiyemiz fiyattan önce kullanılacak malzemenin markası ve uygulayıcı firmanın yeterliliğini sorgulaması olacaktır.
Yalıtım sektöründeki sıkıntılar nelerdir?
Dünyada konuşulan önemli konuların başında kıt kaynakların verimli kullanımı sorunu, enerji verimliliği ve enerji tasarrufu geliyor. Türkiye’yi de çok yakından ilgilendiren binalarda enerji verimliliği ve enerji tasarrufunun en önemli yapı taşı ise ısı yalıtım.
Isı yalıtımı sektörü büyürken bazı sorunları da beraberinde getiriyor. Bugün sektörün en önemli konularının başında denetim geliyor. Hem ürün, hem de yapılan uygulamaların denetlenmesi ve belgelendirilmesi gerekiyor. Yalıtım uygulamalarının sertifikalı, kalifiye ustalar tarafından yapılması aynı zamanda da uygulayıcılar için sertifika programlarının devreye girmesi gerekiyor.
AB ülkelerinde TS 825 standardı benzeri uygulamalarına göre enerji tüketimi binalarda 30-40 kwh/m2-yıl iken; Türkiye’de bu rakam ortalama 100 kwh/m2-yıl. Türkiye’nin 2023 hedefleri açısından önemli olan enerji verimliliği ve sera gazı salınımındaki tasarruf hedefleri için ısı yalıtımının önemi dikkate alınmalı.
Türkiye’de kullanılan yıllık enerji tüketimi yaklaşık 65 milyar dolar. Tüketilen bu enerjinin üçte biri evlerde kullanıyor ve Türkiye’de ısı yalıtımı yapılmamış binalarda enerji israfı yılda 10 milyar TL’yi buluyor. Isı yalıtım sistemlerine yapılacak yatırımlarla, yıllık yüzde 50 enerji tasarrufu sağlamak mümkün.
Devletin yalıtım ile ilgili çalışmaları mevcut mu ?
Yalıtım sektörü ile ilgili “Binalarda Enerji Performans Yönetmeliği”ne göre binalarda enerji kimlik belgesi ve ısı yalıtımı zorunlu hale geliyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, mevcut binalar için zorunlu hale gelecek binalar ve bağımsız bölümlere ilişkin alım, satım ve kiraya verme işlemlerinde Enerji Kimlik Belgesi (EKB) aranması şartını 1 Ocak 2020’ye erteledi. Bu yönetmelik ile artık bir ev satın almadan ya da kiralamadan önce o evin aydınlatmada, ısıtmada ve soğutmada ne kadar enerji tüketeceği önceden bilinebilecek. “Enerji Kimlik Belgesi”, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma-soğutma sistemlerinin verimiyle ilgili bilgileri içeren bir belge.
Konutlar aynen beyaz eşyalarda olduğu gibi A’dan G’ye kadar sınıflandırılacak. A sınıfı; tasarruflu ve SEG (Sera Gazları Emisyonu Göstergesi) emisyonu düşük çevreci konutları, G sınıfı ise enerji israf eden ve SEG emisyonu yüksek konutları işaret ediyor. Böylece konut sahibi, o konuta o yıl ne kadar ısınma faturası ödeyeceğini bilecek. Binalarda enerji tüketimini en az yüzde 50 azaltacak olan bu uygulama, gayrimenkullerin değerlerine de yansıyacak.
Yönetmelik ilk etapta yeni binaları kapsıyor. Proje ekinde Enerji Kimlik Belgesi yoksa, o binanın projeleri ve yapı kullanım izin belgeleri, ilgili idareler tarafından onaylanmayacak. Projeleri onaylanmayan binaların yapımına ve kullanımına izin verilmeyecek. Enerji Kimlik Belgesi’nin uygulanmaması veya şikâyet konusu olması halinde kanuna muhalefetten ilgili bina sahipleri hakkında suç duyurusunda bulunulacak.
Denetim mekanizması sizce yeterli mi?
Aslında bugüne kadar denetim mekanizması tam olarak yeterliydi demek eksik olurdu. Fakat yeni yönetmelik ile her şey kayıt altına alınacak. Yönetmelik, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Genel Müdürlüğü’nün web sayfası üzerinden kullanılacak olan, “BEP-TR” (Binalarda Enerji Performans-Türkiye) adlı bir web tabanlı bilgisayar programı ile izlenecek.
Enerji Kimlik Belgesi, eğitim almış sertifikalı uzmanlar tarafından hazırlanacak. Gerekli eğitimleri alan ve eğitim sonrasındaki sınavı geçen uzmanlara, sertifikalarının yanı sıra kullanıcı adı ve şifre içeren bir yetki de verilecek. Uzmanlar, bu kullanıcı adı ve şifre ile web tabanlı programa girerek taslak kimlik belgesi düzenleyecek. Yeni binalarda belediyeler projeleri onayladıkları zaman sistem, taslak kimlik belgesini aktif hale getirecek. Ve aktif hale gelen kimlik belgesinin çıktısını alan uzman, belgeyi imzalayıp bina sahibine teslim edecek. Bu yöntemle Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, hangi binaların Enerji Kimlik Belgesi’ne sahip olduğunu sistem üzerinden takip edebilecek.
Yalıtım konusunda bir eğitim mevcut mu?
Yalıtımda çalışan ustaları eğitecek bir kurum yok. Bu ustalar kendi işyerlerinde aldıkları eğitim ile işlerini yapıyor. Sektörün sorunlarının içinde bu da yer alıyor. Sizin ürününüz ne kadar iyi olursa olsun, usta işi bilmiyorsa bu size yansıyor. Ustalar değil belki, ama yönetmelik ile denetim yapacak ve belge verecek uzmanlar özel olarak eğitim alacak.
Enerji Kimlik Belgesi düzenleyecek uzmanlara eğitim, EİE Genel Müdürlüğü’nden enerji verimliliği konusunda eğitim yapabilmeleri için yetki almış EVD şirketleri, odalar ve üniversitelerce verilecek. EVD şirketleri, odalar ve üniversitelere ise eğitici olabilmeleri için Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü tarafından, Enerji Kimlik Belgesi, hesaplama yöntemi ve web tabanlı programın kullanımı konusunda eğitimler verilecek.
Sizce halk bu konuda ne kadar bilinçli?
Türkiye’de her üç kişiden biri enerji verimliliği için ne yapması gerektiğini, her iki kişiden biri ise enerji verimliliği ve ısı yalıtımı ilişkisini bilmiyor. Bunlara ek olarak Türkiye’de ısı yalıtımına dair mevzuatın varlığından haberdar olan kişi sayısı %40. Bizler de bu anlamda halkın doğru bilgilenmesi adına çalışıyoruz.
