Amerikalı Siyahi-Müslüman aktivist Malcolm X anısına New York’ta çeşitli etkinlikler düzenlendi.
ABD’de ırkçılıkla mücadelenin sembol isimlerinden El-Hajj Malik El-Shabazz (Malcolm X) , vefatının 55. yılında mezarı başında ve suikasta kurban gittiği salonda düzenlenen etkinliklerle anıldı. Adalet ve özgürlük mücadelesini gerçekleştirdiği Harlem’deki Schomburg Center’da ise Müslüman aktivist Malcolm’a ait hatıralar sergilendi.
Amerikalı Müslüman lider Malcolm X’in ölüm yıl dönümünde sevenleri onun New York’un kuzeyinde, Ferncliff Cemetery’de bulunan mezarını ziyaret etti. Çeşitli eyaletlerden gelenler, siyahi liderin mezarına çiçek bırakarak, Kur’an-ı Kerim okudu.
Her sene Maryland eyaletinden gelerek, ölüm yıl dönümünde Malcolm’un mezarını ziyaret ettiğini söyleyen Askiya Hussain, yanında getirdiği Kur’an-ı Kerim’i okurken gözyaşlarını tutamadı.
Hussain AA muhabirine yaptığı açıklamada, ‘’Malcolm Müslüman bir lider olarak İslam’ın ortaya koyduğu insani değerler için mücadele verdi. Siyahi bir lider olarak da Amerika’da ırkçı bir sisteme karşı nasıl ayakta duracağımız konusunda bizim için çok iyi bir temsilciydi.’’ dedi.
Malcom X’in doğduğu yer olan Nebraska’nın Omaha şehrinden olduğunu belirten Potso Binden de ‘Amerika’da siyahi milliyetçilik onun sayesinde haklarını sahip çıkıyor. Yaşasaydı, hala eşitsizliği eleştiriyor ama bizim de bu ülkede çok yol aldığımızı görmüş olacaktı. Fakat hala olması gereken yerde değiliz.’’ dedi.
Suikasta uğradığı konferans salonunda anıldı
Malcolm X’in 21 Şubat 1965’te suikasta uğradığı yer Malcolm X Betty Şahbaz Kültür ve Eğitim Merkezi’nde her zamankinden büyük bir kalabalık anma töreni için bir araya gelirken, salona giremeyen misafirler uzun süre dışarıda beklemek zorunda kaldı.
Özel bir film kanalında yayınlanan ‘’Malcolm’u Kim Öldürdü’’ belgeselinden kesitler sunulan programda açılış konuşmasını yapan İmam El-Hacc Talib Abdur-Rashid, Malcolm X’in davası uğruna öldürüldüğünü anımsatarak, Bakara Suresi 154’teki “Allah yolunda öldürülenlere ‘ölüler’ demeyin. Bilakis onlar diridirler fakat siz hissedemezsiniz.” ayetini okudu.
Malcolm X’in Nation of Islam hareketinden ayrıldıktan sonra vaizlik yaptığı Harlem’deki İslami Kardeşlik (Mosque of Islamic Brotherhood) isimli mescidde imamlık yapan Abdur-Rashid, ‘’Malcolm tam olarak bu konuştuğum kürsüde konferans verirken suikaste uğradı. Burası yıllarca bir trajedi mekanıydı. Ama şimdi görüyorum ki bir eğitim, kültür ve kutlama alanına dönüşmüş, bu salonu ömrüm boyunca hiç bu kadar kalabalık görmemiştim.’’ sözleri ile programa olan ilgiden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
Malcolm X suikastine dahil olmuş başka kişilerin olduğu iddiası ile hazırlanan 6 bölümlük belgesel filmden bir kesitin de seyredildiği programda, ‘’Malcolm’u Kim Öldürdü’’ isimli belgeselin yapımcı, yönetmen ve oyuncularının da katılarak konuşma yaptı. Malcolm X’in kızı İlyasah Shabazz’ın da onur konuğu olarak katıldığı geceye medya mensupları yoğun ilgi gösterdi.
New York City’nin Harlem şehrindeki Schomburg Center isimli kültür merkezinde de siyahi lidere ait hatıralar bölge halkının ilgisine sunuldu. Schomburg Center Direktörü Novella Ford sergi ile ilgili şöyle konuştu:
‘’Burada, Malcom’a ait mektuplar, basın açıklamaları ve hayatından kesitler sunan görsellere yer verdik. Malcolm bu sokakların her köşesinde en az bir konuşma yapmıştır. Bu insanların birçoğunun onunla ilgili hatıraları var. Burada onların bir parçasını bulmaları mümkün. Onunla ilgili yeni bilgiler açığa çıkıyor. Diziler, belgeseller çekiliyor. Bu da bize onun nasıl düşündüğü hakkında yeni bilgiler sunuyor.”
Malcolm X’in yaşam öyküsü
Asıl adı Malcolm Little olan Malcolm X, siyahi Amerikalıların özgürlüklerine kavuşamayacağına ve Afrika’ya dönmeleri gerektiğine inanan rahip Earl Little’ın oğlu olarak 1925’te dünyaya geldi.
Henüz 5 yaşındayken babasını faili meçhul bir cinayete kurban veren ve annesi akıl hastanesine kapatılan Malcolm, yoksulluk ve zorluklar içinde geçen çocukluğun ardından 1946’da hırsızlıktan hapse mahkum edildi.
Bu dönemde siyahi milliyetçiliği savunan Nation of Islam (İslam Milleti) lideri Elijah Muhammed’in görüşlerini benimseyen Malcolm, 1952’de cezaevinden çıkınca bu harekete katıldı. O tarihten itibaren X soyadını kullanmaya başlayan Malcolm, karizmatik kişiliği, enerjisi, sözünü sakınmayan ve hararetli hitap tarzı sayesinde kısa sürede hareketin önde gelen yüzlerinden biri oldu.
Zaman içinde hareketin odak noktaları, kullandığı yöntemler ve dine bakış konularında Elijah Muhammed ile anlaşmazlığa düşen Malcolm X, 1964’te Nation of Islam’dan ayrıldı.
Hayatının son döneminde Amerikan toplumunun ırk problemini çözmesi için İslam dinini anlaması gerektiğini ve tüm ırkların kardeşliğini esas alan insan hakları mücadelesini savunan Malcolm X, bu dönemde el-Hac Malik eş-Şahbaz ismini kullanmaya başladı.
Malcolm X, 21 Şubat 1965’te Harlem’de o zamanki adı ile Audubon Ballroom isimli salonda konuşma yaparken silahlı saldırı sonucu öldürüldü.
Siyahi Müslüman lider Malcolm X’in, Afro-Amerikan edebiyatının önemli eserlerinden “Kökler” romanının yazarı Alex Haley ile kaleme aldığı hayat hikayesi, 20. yüzyılın en önemli otobiyografilerinden biri olarak gösteriliyor.
