Bursa Uludağ Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofis’nin BİGG ULUKOZA Programı’ndan mezun olan girişimcisi Mert Demirel, Baki Doğan Akar ile birlikte ULUTEK Teknopark’ta yürüttüğü çalışmalar sonucunda tarımsal işletmeler için ürettiği yapay zekâ tabanlı teknolojik çözümlerle verimi artırıyor, maliyetleri düşürüyor.
2020 yılında TÜBİTAK 1512 Teknogirişim Sermayesi Desteği alarak kurulan, görüntü işleme ve sensör destekli akıllı tarımsal mücadele sistemini geliştirmek üzerine TÜBİTAK 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı Çağrısını kazanarak Ar-Ge çalışmalarını yürüten firma, ‘Akıllı Tarımsal Mücadele Sistemi’ ve ‘Uzaktan Zararlı İzleme Sistemlerin Geliştirilmesi’ projeleriyle arazideki riskleri önceden tahmin ederek üreticinin yüzünü güldürüyor.
Tarım Teknolojilerinde Yerli ve Milli Çözüm
İzmir’in Ödemiş ilçesinde 3 nesildir meyve fidanı ve bahçecilik faaliyetleri sürdüren bir aileden gelen ve tarımda var olan sorunların içerisinde yetişmiş bir mühendis ve yazılımcı olan ULUKOZA Girişimcisi Mert Demirel, “Ülkemizde kullanılan tarımsal tahmin ve uyarı sistemleri dışarıdan ithal edildiği için bu ürünlerin yerli ve milli olarak geliştirilmesi, ülkemizde var olan tarımsal hastalık ve zararlıların sisteme entegre edilmesi gerekiyordu. TÜBİTAK 1507 projesi faaliyetlerinde ürünümüzün iyileştirilmesi ve maliyet düşürücü nitelikte yeni teknikler ile müşteri gereksinimlerini karşılayacak ticari prototipe dönüştürülmesi, ürünün ihracat potansiyelinin oluşturmasının yanında ürünün pazar hacmini %30 oranında arttırarak, ürün maliyetlerini genel olarak %30 düşürülmesi ve ürünün yerlilik oranının %52’den %84’e çıkarılması hedeflenmektedir. Diğer yandan ekip arkadaşım gömülü sistemler konusunda uzman Baki Doğan Akar ile beraber toplam ürün maliyetin %40’ını oluşturan kamerayı sensörün entegresi hariç diğer tüm kısımları özgün olarak tasarlayarak tasarımı ve yazılımı %100 yerli kameramızı geliştireceğiz. Proje faaliyetlerinin başarılı geçmesi durumda alacağımız Yerli Malı Belgesi ile bu ürün gamında ithalatı engelleyecek bir ürün doğacak. Yazılım ve zirai bilimlerine ilgi duymam, beni bu alanda çalışmalar yapmaya itti. Bursa Uludağ Üniversitesi Entomoloji Ana Bilim Dalı’nda yüksek lisansa başlayarak çalışmalarımı yürüttüm. Teknoloji Transfer Ofisi bünyesindeki çalışmalarımızla GÖRSENTAM olarak tarımda yaşanan sıkıntılara çözümler ürettik. 2021 yılının sonlarında pandeminin etkileri ile global çapta yaşanan elektronik çip krizi nedeniyle elektronik komponent tedariki konusunda sorunlar yaşadık. Bu sorunlara karşı elektronik kartımızı daha modüler hale getirmek için çalışmalar başlattık. Kamu destekleri finansal konuda bizlere can suyu oldu, bu hedeflerimiz ile global pazara uyum sağlayan tarım teknolojisi geliştiriyoruz” dedi.
‘ULUKOZA Birçok Konuda Destek Sağlıyor’
2019 yılında TÜBITAK BIGG Programı için ULUKOZA programına dâhil olduklarını belirten Demirel, “Teknoloji Transferin Ofisi’nin geniş network ağına sahip olması ve bizlere kuruluşumuzdan bugüne Ar-Ge muhasebesi, iş modeli eğitimleri vb. birçok konuda destek olması, gerek ikili bağlantı gerekse basın yoluyla bizleri desteklemesi bize sağladığı en büyük katkılardır diyebilirim. Bu desteklerle tarımsal zararlıların mücadele zamanını saptamak için bilinen tekniğe ek olarak geliştirdiğimiz dijital feromon tuzağı, tuzak görüntülerini derin öğrenme modelleri ile işleyerek ilk ergin çıkış tarihi ve zararlı popülasyonunu uzaktan takip edilebilmekteyiz. Bu yenilikler sayesinde tarımsal üretimde büyük tehdit oluşturan hastalık ve zararlı etmenlerin yönetimi uzman personele ihtiyaç duymadan yapılabilecektir.” diyerek vakit ve personel ihtiyacını azalttıklarını belirtti.
Sağlıklı Ürünler Elde Ediliyor
Tarımsal alanda özellikle bağ, elma ve zeytin konusunda önemli başarılar elde ettiklerini belirten Demirel, “Tarımsal üretimi etkileyen en önemli faktörler bitki hastalığı ve zararlılardır. Dünyada elma yetiştirilen her bölgede önemli bir sorun olan elma kara leke, meyvenin kalitesini, meyve büyüklüğünü ve depolama süresinin azalmasına neden olmakla beraber ürünün pazar değerini ise %30 ile %60 oranında düşürmektedir. Mücadele yapılmayan bahçelerde zarar oranı %100’e çıkabilmektedir. Başarılı mücadele edilmesi için uygun pestisit seçimi ve mücadele zamanı önem arz etmektedir. Üreticinin bu konudaki bilgi eksikliği, zararlı etmenini tanıyamaması, mücadele zamanını saptayamaması ve geç kalınmış sorunu çözmek için gereğinden fazla tarım ilacı uygulaması sonucu üretici başarılı olamamakta; para, zaman ve enerji kaybı yaşamaktadır. Biz bu noktada devreye giriyoruz. Yapay zekâ destekli tahmin uyarı sistemi geliştiriyoruz. Bu sistem ile bahçeden topladığımız verileri yapay zekâ algoritması ile işleyerek ilaçlama uyarılarını çiftçinin cep telefonuna gönderiyoruz. Bu sayede çiftçinin doğru kararlar vermesine yardımcı oluyor, doğru zamanda doğru ilaçlama ile üretim maliyetlerini düşürüyor ve sağlıklı ürünler yetiştirmesini sağlıyoruz” dedi.
