“Efendiler akrabalarımdan hiçbiri milletvekili olamaz.” ATATÜRK
Bir kimsenin bilgi, beceri, kabiliyet, liyakat, başarı ve eğitim düzeyi gibi faktörler açısından değerlendirilmeksizin veya iş gereklerine bakılmaksızın, yalnızca kan bağı ve akrabalık ilişkileri esas alınarak istihdam ve terfi ettirilmesine nepotizm denir.
Son yıllarda basında:
Bir dekanın üniversiteye kendi çocuklarını, damadını vs ataması, kendi karısını sekreteri yapması bir nepotizm örneğidir..
Mülakat yapmak, kişiye özel ilanlar yayınlamak, duyuru yapmamak veya bazı büyük projeleri el altından tanıdıklarına vermek gibi hareketler nepotizmi kolaylaştırır.
İlke çok basit:
Tanıdık telefonu, yazı veya kart son yılların çok revaç(geçerli, değerli, üstün)da bir mesleğine dönüştü..
Gücün, iktidarın sürekliliği de, her türden çıkarın garantilenmesi de, hâsıl olduğunda değişik ihtiyaçların giderilmesi de buna dâhil.
Bir karşılıklılık hali, al gülüm ver gülüm, bugün sana yarın bana!..
Makamını maddi güce tahvil etmek mi dersiniz, kendisine bağlı makamları karısına, kızına, damada, enişteye, yeğene, artık Allah ne verdiyse işte, bahşetmek mi dersiniz, kendine yakın kişilere başka türden imkânlar sağlamak mı dersiniz gırla gidiyor maşallah.
El çabukluğu diyorum da belli ki öyle suhuletle falan değil, çokluk pek çok insanın hayatını zindana çevirme pahasına basbayağı hoyratlıkla gerçekleşiyor bütün bunlar.
Bundan anlıyoruz ki makamı kapmak yeterli değil, tekinsizlik kol geziyor o makamlarda, güvensizlik had safhada onları dolduranlar arasında.
Besbelli biliyorlar ki makamı kaybetmek birilerinin iki dudağı arasında çoğunun..
“Eee haydan gelir huya gider” diyesi geliyor insanın.
İşte burada; gözlerini hırs bürümüş, belli ki korkudan tir tir titreyen halleriyle telaşla giriştikleri düzenlerini ellerine yüzlerine bulaştırıyorlar.
Biz de bu sayede üçünden beşinden haberdar oluveriyoruz.
Karşılıklı yapılan işler: Yakınını koruma kollama hali, doğası gereği kaçınılmaz olarak beleşçiliğe, avantacılığa, dalavereye, hilekârlığa, düzenbazlığa kapıyı ardına kadar açıyor.
Yakınını koruyup kollayacaksın da etkini, yetkini kötüye kullanarak düzenbazlığa giriştiysen öyle ya da böyle, şimdi değilse yarın hüsran kaçınılmaz.
Hem boşuna dememişler:
Akrep yapmaz akrabanın akrabaya yaptığını, yoksa besle kargayı oysun gözünü mü demeli!
Kabaca; evrimini tamamlayamamış bir takım insanların (bir is beceremeyen, eğitimsiz, ufku dar, cesaretsiz, onursuz, tembel), düştükleri kötü durum veya çıkar sağlayabilecekleri durumlarda; yetkili, zengin veya çevresi geniş olanlara sığınmak (bana bak her an oyulabilirsin tarzı) için kullandıkları hal tarzı ‘nepotism.’
