Dağlık Karabağ veya kısaca Karabağ, 1923’te Sovyetler Birliği’nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk bölge (oblast)’dir ve Karabağ sorunu Sovyetler Birliği zamanında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Bölge’nin Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azerbaycan Türkleri arasında başladı.
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından hemen sonra Karabağ’da ilk savaşı patlak verdi. Bu topraklarda Ermeni nüfusunun fazla olduğunu ve tarihsel geçmişi olduğunu iddia eden Ermenistan, bağımsızlık için referandum düzenleyip bağımsızlık kararı almasıyla başladı.
İki toplum arasında meydana gelen karşılıklı çatışmalar ve sokak gösterileri Azerbaycan ile Ermenistan arasında büyük bir gerilim yaratmış ve yüzbinlerce kişi bu tartışmalar sonrasında yaşadığı topraklardan göç etme durumunda kalmıştır.
Ermenistan’da yapılan ve 40.000 kişinin katıldığı iddia edilen gösteri sonrasın da Azerbaycan toprağı olan Karabağ’ya Ermenistan’ın saldırması sonucu ilk sıcak çatışmaları başlamış ve savaşa dönüşmüştür. Şubat 1988 – Mayıs 1994 tarihleri arasında süren bu savaşta 20 binden fazla insan ölmüş 50 binden fazla insan ise yaralanmıştır.
Peki Ermenistan neden Karabağ’da hak iddia ediyor?
Dağlık Karabağ Ermeni tarihçiler tarafından M.Ö. 2. yüzyılda Ermen devleti tarafından ermeni topraklarına katıldığı iddia edilmektedir. Fakat tamamen dağlık bir bölge olan arazinin fethi mümkün görülmemektedir.
Tartışmalı bir tarihi kaynaklardan başlayarak bölgenin ismini bile kendilerinin (Artsah/Arsak) koyduğunu iddia ederek, hak iddia eden yaklaşık 3 Milyonluk Ermenistan, arkasına bir ülke olmadan böyle cesurca hareket edemeyeceği açıktır. Peki Ermenistan bu cesareti nereden alıyor?
Öncelikle Rusya ile başlayalım…
Rusya onlarca yıldır Ermenistan’da silahlı güçlerini bulundurarak Ermenistan korumaktadır. Özellikle Ermenistan – Türkiye sınırında Rus askeri üstleri vardır. Bu da Türkiye’ye karşı Ermenistan’ı dokunulmaz yapmaktadır. Türkiye’den bir saldırı gelmeyeceğini kanaat getiren Ermenistan, Fransa ile de kurduğu ittifakla 10 Milyon Azerbaycan’a kafa tutmaktadır.
Fransa global güç olma sabasıyla her platformda Türkiye’nin karşısında yer almaktan çekinmemektedir. Cezayir, Lübnan, Akdeniz derken, Ermenistan – Azerbaycan savaşında da tıpkı Yunanistan’a yaptığı gibi Türkiye’ye karşı Ermenistan’a cesaretlendirmektedir. Amaç birden çok cephe ile Türkiye’yi zayıflatmaktır.
Peki ya diğer ülkeler, elbette biri de Yunanistan dersek buna hiç kimse şaşırmaz. Ama burada şaşırtıcı bir taraf ülke daha var. Peki kim?
Bu ülke kendince haklı sebepleri olduğunu düşünen İran’dır. İran bölgede güçlü Bir Azerbaycan istememektedir. Çünkü İran nüfusunun 50’si Azerbaycan Türküdür. Ayrıca Türkiye – Azerbaycan ve İran Türklerinin birlikteliğini İran için büyük tehdit olarak görmektedir. Bölgedeki Türk nüfusunun çoğunluğu ve olası bir birliktelik İran’ın korkulu rüyasıdır.
Arkasında Rusya, Fransa, Yunanistan, İran’ı alan Ermenistan, Azerbaycan’a saldırarak kendince daha fazla işgalle topraklarını büyütmeyi düşünmektir. Ama bu oyunu bozan Azerbaycan – Türkiye ortaklığı oldu. Özellikle son yıllarda yenilenen ve millileşen silahlarıyla daha da güçlene Türk Silahlı Kuvvetlerinin, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ile yaptığı iş birliği bütün şer odaklarının planlarını tarumar etti.
Diğer önemli bir konu Ermenistan’ın Rusya’ya karşı Avrupa ile başlayan birlikteliği. Bu Rusya’nın hiç hoşuna gitmedi ve Ermenistan acısından dengeleri alt üst etti ve Rusya ciddi anlamda Ermenistan’a kızgın.
Rusya’nın desteğini ciddi anlamda zedeleyen, Dağlık Karabağ’daki cephelerde istediğini elde edemeyen ve geri çekilen Ermenistan, bu seferde haince, namertçe ve korkakça bir hamleye girişti.
Azerbaycan’da panik havası yaratmak için sivil halkın olduğu şehirlere saldırılar düzenlemeye başladı. Bu terör zihniyetli Ermeni hükümeti, çocuk, kadın, yaşlı demeden sivil insanları öldürmekten çekinmedi. İnsanlık suçu işleyen Ermenistan’a “Demokratik, Moderne, Gelişmiş” ülkeler ise ya sessiz kalmakta ya cılız ses çıkartmakta ya da ateşkes önermekteler.
Oysa zaten Azerbaycan toprağı olan ve 30 yıldır işgal altında olan Türk topraklarında barış ancak Ermenistan geri çekilirse mümkündür. Bu Azerbaycan için bağımsızlık mücadelesidir ve haklı davasında emin adımlarla ilerlemektedir.
