Geçtiğimiz Salı günü Bursa OSB’de bir fabrikada meydana gelen yangınla ilgili Türk Mühendis ve Mimar Odalar Birliği (TMMOB) Bursa İl Koordinasyon Kurulu (İKK) tarafından ortak bir açıklama yapıldı.
TMMOB Bursa İKK Sekreteri, Mimarlar Odası Bursa Şubesi Başkanı Şirin Rodoplu Şimşek’in okuduğu basın açıklamasında, “Üretimin temel girdileri olan Emek-Kapital-Doğa açısından yangınlar en tehlikeli çalışma yaşamı afetlerindendir. Can kayıpları, yaralanmalar ve duman etkileri ile Emeği, kaybedilen maddi varlıklarla sermayeyi, etkileri ile doğayı tehdit etmektedir. Alınan bilgiye göre can kaybının olmadığı yangında, dumandan etkilenen yurttaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz” dendi.
BAOB yerleşkesinde düzenlenen toplantıda 20 akademik oda adına yapılan basın açıklaması şöyle;
“Bilindiği üzere, Ülkemizde binalarda yangına karşı alınacak önlemler “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” ile düzenlenmiştir. Binalarda yangına uygun tasarımsal özellikler ve mekanlar (kaçış merdivenleri, yangın holleri vs.) ile kullanılması zorunlu yapı malzemeleri, söndürme, algılama ve uyarı sistemleri bu sistemler için gerekli bakım ve periyodik kontroller ile denetimler Yönetmeliğin ilgili maddelerinde düzenlenmiştir.
Bu yönetmelik ile, Yapı ruhsatı vermeye yetkili merciler için; “yangın söndürme, algılama ve tahliye projelerinin ve uygulamalarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olup olmadığını denetlemesi” zorunluluğunu; ayrıca Sigorta şirketlerine de, “yangına karşı sigorta ettirme talebi aldıkları binalarda, tesislerde ve işletmelerde, bu Yönetmelik hükümlerine uyulup uyulmadığını kontrol etmek mecburiyeti” getirilmektedir.
Ayrıca İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatında, işletme aşaması ile ilgili olarak da; İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık Ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde “2.3.5. Yangın mekanik tesisatı, yangın algılama ve uyarı sistemleri tesisatları için periyodik kontrol esnasında tesisat projesi aranır. İşveren, projesi olmayan tesisatların 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe ve ilgili standartlara uygun projelendirmesini yaptırmak zorundadır. Yangın mekanik tesisatı, yangın algılama ve uyarı sistemleri tesisatlarının periyodik kontrollerinde tesisatın projesine uygunluğu ve projenin Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe ve ilgili standartlara uygunluğu değerlendirilir.” denilmekle birlikte bu madde 31/12/2023 tarihinde yürürlüğe gireceği hükmü bulunmaktadır.
Kurumlarımızca gerçekleştirilen, çeşitli denetimlerde, binaların onaylı yangından korunma sistemi projesinin olmadığı veya olan projeye uygun imal edilmediği, Elektrik tesisatları ve yangın hol/merdivenlerinin Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu, elektrik tesisatının aşırı yüklenme sonucu elektrik akımını keserek yangın çıkmasını önleyen kaçak akım rölelerinin ise hiç tesis edilmediği gözlenmiştir.
Soruyoruz; yapılarda yangın önlemi almak ve sürekli kılmak için daha kaç yangın olması, ne kadar maddi hasarın gerçekleşmesi ve daha ne kadar canımızın kaybedilmesi gerekmektedir?
Güvenli Kent – Güvenli Yaşam oluşturmak amacı ile Kentin paydaşlarına çok yakın tarihlerde de yineleyerek sunduğumuz “Endüstriyel Yangın Ve Patlamalar Çalışma Grubu Raporu”nun içeriğinde yaptığımız uyarıları ve önerileri yineliyor ve bir kez daha uyarıyoruz!
- Sigorta şirketlerince, “yangına karşı sigorta ettirme talebi aldıkları binalarda, tesislerde ve işletmeleri denetleme” lerini teşvik edecek mekanizma geliştirilmeli, Yangın ve patlama uzmanlarının sigorta şirketlerince istihdam edilmesi sağlanmalıdır.
- Özellikle binanın işletme ruhsatı alması sonrasında mekânın ve/veya firmanın faaliyet dönüşümleri, ancak İş Sağlığı ve Güvenliği kapsamında gerçekleştirilen denetimlerde ortaya konulabilmektedir. Bu nedenle bu denetimlerin A tipi (tarafsız ve bağımsız) TURKAK tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca gerçekleştirilmesi ve raporlanması sağlanmalıdır.
- Kentimiz “Yangın Risk Haritası” Özellikle Tehlikeli Kimyasalların bulunduğu orta ve üst seviye riskli fabrikaların içerecek şekilde güncellenmeli, acil müdahale planları ve altlıkla hazırlanmalı, güncel tutulmalı ve bu çalışmalar, şeffaf olarak kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
- Elektrik Trafoları tesis edilen işletmelere İşletme Sorumlusu zorunluluğu getirilmelidir. Kentimizde bulunduğu düşünülen elektrik trafolarının %80’ninde işletme sorumlusu bulunmaması nedeni ile ortaya çıkan risk, bir an önce bertaraf edilmelidir.
- İşletmelerce, elektrik tesisatı kontrollerinin düzenli yapılması sağlanmalıdır. Yetersiz topraklama, sarkık kablolar, kolay alevlenir ya da yırtık izolasyon, bağlantıda gevşeklik, uygun tasarlanmamış sigorta, anahtar ile panolar, panolara giren/sızan toz, su ile yabancı maddeler vb. açısından tesisat, trafo ve enerji beslemesi düzenli olarak kontrol edilerek raporlanmalıdır.
- Tesiste tüm çalışanların “Temel İş Sağlığı Güvenliği” düzenli olarak güncellenmeli ve çalışanlar, yangın önleyici öneriler sunan bilinç düzeyine çıkarılmaya çalışılmalıdır.
- Çalışanların Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik gereğince, işletmelerce Patlamadan Korunma Dokümanı hazırlamalıdır. Karar verilen gerekli önlemlere bu dokümanın rehberlik etmesi sağlanmalıdır.
- Kimyasal madde üreten ve kullanan işletmelerde 6269 Sayılı Kimya Mühendisliği ve Kimyagerlik Hakkındaki Kanuna uygun olarak Sorumlu/Mesul Müdür istihdam edilmelidir. Bakanlıklarca yapılan denetimlerde, aksi durumlar için yaptırım uygulanmalıdır.
- Tehlikeli kimyasalların depolanması, üretimi ve işlenmesi aşamalarında her tür emisyon ve atık miktarlarının tespiti yapılmalı, can ve mal güvenliği açısından önem taşıyan Tehlikeli Kimyasal Maddeler Envanteri Kent bazında çıkarılıp güncel tutulmalıdır. Bunun bir adımı olarak, ilgili işletmeler için “Kimyasal Maddelerin Depo Denetim Raporu” yetkili mühendisler tarafından hazırlanması zorunlu hale getirilmelidir.
- Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik gereğince endüstriyel kazaların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişimi Bakanlığına bildirilmesi gerekmektedir; ancak, bu konuda kazalarla ilgili bilgi, kamuoyu ile paylaşılmamaktadır. Gelişmiş diğer ülkelerdekine benzer olarak özerk bir Kimyasal Kaza, Yangın ve Patlama Araştırma Kurumu oluşturulmalı; kaza ve yangınlardaki kök nedenler ve diğer istatistiki bilgi kamuoyu ile paylaşılmalıdır.
Yukarıda saydığımız önlemlerin zaman kaydetmeden uygulamaya konulmasının, Kent genelinde meydana gelen ve sayıları 2019-2022 yılları arasında 2000’e yaklaşan Sanayi Yangınlarının önlenmesini; dolayısıyla daha fazla can ve mal kaybının yaşanmamasını sağlayacağını kamuoyuna saygı ile duyururuz. “
